در سال ۱۳۸۷ با تصویب قانون آزمایشی مالیات بر ارزش‌افزوده و به استناد ماده ۲۸ این قانون به منظور ارتقاء فرهنگ مالیاتی پرداخت‌کنندگان مالیات و ارائه خدمات مشاوره‌ای صحیح در امور مالیاتی به مؤدیان مالیاتی بر مبنای قوانین و مقررات مالیاتی کشور و همچنین ارائه خدمات نمایندگی موردنیاز آنان برای مراجعه به ادارات و مراجع مالیاتی، نهادی به نام “جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران” تأسیس می‌شود تا با پذیرش اعضاء ذیصلاح دراین‌باره فعالیت نماید.
کلیه مراجع ذی‌ربط دولتی مکلفند پس از ارائه برگه نمایندگی معتبر از سوی مشاوران مالیاتی عضو جامعه، در حوزه وظایف قانونی خود و در حدود مقررات مالیاتی با آنان همکاری نمایند.
سپس در ۱۴ فروردین ۱۳۹۰ اساسنامه جامعه توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و پس از طی مراحل قانونی در جلسه مورخ ۱۳۹۰/۱۰/۱۴ هیئت محترم وزیران مطرح و تحت شماره ۱۲۰۶۲/ت ۴۲۹۳۹ هـ مورخ ۱۳۹۱/۱/۲۸ به تصویب رسید.
همچنین در ۱۵ اسفندماه ۱۳۹۳ جامعه مشاوران رسمی مالیاتی تحت عنوان مؤسسه غیرتجاری در تاریخ ۱۳۹۳/۱۲/۵ به شماره ۳۵۵۴۱ به شناسه ملی ۱۴۰۰۴۷۵۶۳۵۲ در اداره ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به ثبت رسید.
در ادامه و با تصویب و ظهور قانون دائمی مالیات بر ارزش‌افزوده، در ماده ۵۰ این قانون و همچنین به حکم ماده ۲۴۴ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مقرر گردید اعضای جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران به‌عنوان عضو رسمی هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی تحت عنوان نماینده بند ۳ ماده ۲۴۴ در جلسات هیئت‌های حل اختلاف به‌عنوان نماینده منتخب مؤدی مالیاتی حضور داشته باشند.
این اعضا به مدت ۳ سال منصوب می‌شوند و مؤدی مالیاتی می‌تواند همزمان با اعتراض به برگ تشخیص یا مطالبه مالیات، نماینده خود را از این مرجع انتخاب نماید تا دفاع مؤثرتری در این هیئت‌ها از مؤدی صورت پذیرد.
قبل از هر چیز بهتر است بدانیم که مشاور مالی و مالیاتی چه کسی است؟ این مشاور چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهد و چه نقش مهمی را در شرکت اجرا می‌کند؟
مشاور یا وکیل مالیاتی یکی از افراد مهمی است که باید در بخش مالی سازمان‌ها و شرکت‌ها حضور داشته باشد.
حتی اگر به‌عنوان صاحب یک کسب‌وکار، تا امروز یک مشاور مالی در مجموعه خود نداشتید، مطمئناً بارها پیش‌آمده که نیاز به حضور چنین فردی در مجموعه خود را احساس کرده‌اید.
به‌طورکلی مشاور مالیاتی وظیفه اداره کردن امور مالی یک شرکت را بر عهده دارد.
او یک فرد متخصص، تحصیل‌کرده و ماهر در حوزه‌های مالی و حسابداری است که بر دانش حسابداری و حسابرسی تسلط کامل دارد.
علاوه بر این، باید اشراف کاملی به حقوق یا قوانین مالیاتی هم داشته باشد و از تجربه اداره پرونده‌های مالیاتی در مراجع قضایی هم بهره ببرد.
مشاور مالیاتی شرکت درصدد است با بررسی مصارف مالی و هزینه‌های احتمالی شرکت بتواند میزان سود را به حداکثر برساند و در عین حال هزینه‌ها را کاهش دهد.
از دیدگاه حقوقی، یک مشاور مالیاتی باید به‌صورتی عمل کند تا سود شرکت را در مدت‌زمان کوتاهی به حداکثر برساند.
در این صورت ثروت سهام‌داران در درازمدت به حالت بیشینه خود می‌رسد. بسته به وضعیت مالیات‌دهندگان، مشاوره و خدمات مشاور مالیاتی متفاوت خواهد بود.
برای مثال، یک مشاوره مالیاتی برای فردی که در دوران بازنشستگی خود به سر می‌برد و قصد دارد برنامه مالی مکملی برای خود داشته باشد، به احتمال زیاد شامل توصیه‌هایی برای کارآفرینی یا راه‌اندازی یک فروشگاه است.
به همین ترتیب، یک سرمایه‌گذار املاک و مستغلات احتمالاً نیاز مالیاتی متفاوتی با یک تاجر کالا خواهد داشت.
خدمات یا توصیه‌های یک مشاور مالیات به شرکتی که به دنبال ادغام یا تصاحب شرکت دیگری است با توصیه‌هایی که به یک مجری املاکی که به دنبال به حداقل رساندن مالیات بر املاک است، متفاوت خواهد بود.
ازآنجایی‌که مشاوران مالیاتی به قوانین مالیاتی و دستورالعمل‌های IRS مسلط هستند، کسب‌وکارها باید اهداف و خدماتی که در نظر دارند را برای مقامات مالیاتی و مشاوران شرح دهند تا بتوانند باتوجه‌به درخواست‌های آنها، بهترین و کارآمدترین مشاوره‌ها و حل مسائل را ارائه کنند.
مشاوران موظفند در مورد آخرین الزامات مالیاتی بین‌المللی و داخلی اطلاعات به‌روزی داشته باشند تا بتوانند توصیه‌ها و راهکارهای کارآمدی را به مشورت‌گیرندگان و شرکت‌های طرف قرارداد خود ارائه کنند.
مشاوران مالیاتی ممکن است برای یک آژانس کار کنند یا خودشان به تنهایی صاحب یک دفتر باشند.
در هر صورت، آنها وظیفه دارند راه‌های کارآمدی را برای مشتریان پیدا کنند. همچنین می‌توانند اظهارنامه‌های مالیاتی را برای مشتریان خود تهیه و ارسال کنند.
مالیات‌دهنده‌ای که یک رویداد مهم زندگی مانند فوت همسر، ازدواج، طلاق، تولد یا فرزندخواندگی، خرید خانه جدید، ازدست‌دادن شغل، ارث و غیره را تجربه کرده باشد باید با استفاده از راهنمایی‌های یک مشاور مالیات وضعیت جدید دارایی‌های خود را مشخص کند.
• مشاور مالیاتی با تجربه و خبره باید بتواند به مدیران ارشد شرکت در مورد اینکه چگونه شرکت به سود می‌رسد مشاوره بدهد.
• مشاور مالیاتی باید مسیر درستی برای حل امور مالی شرکت پیشنهاد و انجام دهد.
• تهیه و تنظیم صورت‌ها و گزارش‌های مالی از دیدگاه حقوقی جزء دیگر وظایف مشاوره مالیاتی است.
• نظارت بر مسائل مالی شرکت بسیار مهم است و این وظیفه مهم را در وهله اول باید یک وکیل مالیاتی به عهده بگیرد.
• مشاور مالی یا مالیاتی باید بر گزارش‌ها مالی که کارکنان وظیفه ارائه آن را دارند نظارت کند.
• تهیه و آماده‌سازی فرم‌های مالیاتی
• برقراری ارتباط با مشتریان و مراجع قانونی و حقوقی
• ارائه مشاوره در خصوص مسائل حقوقی و مسائل مالی و تشریفات اداری و سازمانی
• ارائه مشاوره مالی و مالیاتی به کسب‌وکارها، شرکت‌ها و سازمان‌ها
• ارائه خدمات حسابداری
• نگهداری و بررسی رسیدها و سوابق مالیاتی مشتریان و شرکت‌ها
در کنار وظایف و توانایی‌هایی که یک مشاوره مالیاتی باید داشته باشد، توجه به خصوصیات او هم بسیار مهم است.
برای مثال، برای مشاور مالیاتی داشتن مهارت بالا در برقراری ارتباط با دیگران یکی از ضروریات این کار است.
در برابر تفکر انتقادی و انتقادها و نظرات سازنده از ذهنی پذیرا و آگاه بهره ببرد. همچنین به‌خاطر اینکه مشاور مالیاتی عموماً با افراد زیادی سروکار دارند و از هر طیف و گروه بین این افراد هست، باید در مقوله خدمات مشتریان و تعامل بین فردی هم تبحر داشته و فردی آگاه و باسوادی باشد.
او باید شنونده خوبی باشد تا شرایط و وضعیت مالی مشتریان را درک کند. بفهمد چه نیازهایی دارند و چگونه باید به نیازهای آنها پاسخ داد.
همچنین برقراری ارتباط کلامی و نوشتاری هم بسیار مهم است، زیرا در مواردی لازم است که یک مشاور مالیاتی بتواند با افراد مختلفی ارتباط برقرار کند و لازمه این ارتباط مهارت کلام و نوشتار است.
شناخت و کشف پیچیدگی‌های اطلاعات حقوقی و قانونی بسیار مهم است. یک مشاور خوب باید بتواند کار کردن با اعداد و ارقام را بداند، مرتب و منظم باشد و به جزئیات توجه ویژه‌ای داشته باشد.
مهارت در تحقیقات و کنکاش‌های حقوقی و فهم قوانین مدنی، نظام‌نامه‌ها، آیین‌نامه‌ها، قوانین دولتی و مقررات صنفی هم ضرورت دیگری است و می‌تواند کمک بزرگی به شرکت‌ها و انتخاب مسیر آنها باشد.
ازآنجایی‌که تکنولوژی و ابزارهای محاسباتی و نرم‌افزارهای مختلف، یکی از مهم‌ترین بخش‌های دنیای امروز است، مشاوران مالیاتی بایستی نرم‌افزارهای حسابداری، ایمیل، ابزارهای تحلیل داده‌های مالی و نرم‌افزارهای تهیه گزارش‌های مالی و اظهارنامه مالیاتی را به خوبی بشناسند.
اهمیت استفاده از این ابزارها آنجایی معنی پیدا می‌کند که دقت ابزارهای دیجیتالی مالیاتی به کمک انسان می‌آید.
این ابزارها می‌توانند احتمال خطای محاسباتی انسانی را تا حد بسیار زیادی کاهش دهند. به همین دلیل است که استفاده از این نرم‌افزارها و شناخت و مهارت کار کردن با آنها بسیار مهم است و یک ویژگی ضروری برای مشاور مالیاتی ماهر به حساب می‌آید.
مشاوران مالیاتی به دلیل دانش و تخصص کافی در حوزه کاری خود، توانایی بالایی برای نگهداری سرمایه شرکت را دارند و در صورت عدم داشتن یک مشاور مالیاتی خبره، ممکن است که بر حسب اجبار سرمایه شرکت را در قالب مالیات پرداخت کنید.
این افراد برای کسب‌وکار شرکت‌ها، بسیار مفید می‌باشند. از دیگر دلایل استفاده از یک مشاور خبره و با تجربه، کم شدن مبلغ مالیات پرداختی در فعالیت‌های مهم می‌باشد.
ماهیت اصلی وجود مشاوران رسمی مالیاتی بر اساس اصل کمک به مؤدی مالیاتی در جهت احقاق حقوق قانونی وی می‌باشد.
همان‌طور که می‌دانیم موضوع دانش و تخصص مالی و مالیاتی یک موضوع حرفه‌ای، تجربی و علمی است و مؤدی مالیاتی که در جایگاه صاحب کسب‌وکار و فعال اقتصادی قرار دارد عموماً دانش تخصصی مالیاتی جهت دفاع از خود در مراحل رسیدگی مالیاتی و مراجع حل اختلاف مالیاتی ندارد و قانون‌گذار قصد داشته به کمک این جامعه رسمی و حرفه‌ای به مؤدیان مالیاتی در جهت دفاع مؤثر از خود کمک نماید و در این خصوص دیدگاه حمایت قانونی از مؤدی را داشته است.
همان‌طور که در مراجع قضایی و حقوقی، نقش یک وکیل حقوقی خبره و متخصص در جهت دفاع از حقوق موکل خود اهمیت زیادی دارد نقش اعضای جامعه مشاوران رسمی مالیاتی هم دقیقاً مشابه وکلای حقوقی و البته در پرونده مؤدیان مالیاتی نقشی تعیین کننده و با اهمیت است.
۱- با تصویب شورای عالی جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران پروانه یا همان مجوز فعالیت حرفه‌ای برای اعضای جامعه مشاوران رسمی مالیاتی صادر خواهد شد.
۲- تعداد ۵۰ عضو از اعضای جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران در حال حاضر با حکم وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان مستشاران هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده ۲۵۱ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم در سطح استان‌های کشور منصوب شده‌اند و این فرایند همچنان ادامه دارد.
۳- بر اساس قانون دائمی مالیات بر ارزش‌افزوده، اعضای جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران می‌توانند به عنوان نماینده هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی در این مراجع رسمی به‌عنوان حامی مؤدی مالیاتی حضور داشته باشند.
۴- اعضای این جامعه می‌توانند با اعتبار بیشتری به‌عنوان مشاور مالی و مالیاتی فعالان اقتصادی و صاحبان کسب‌وکار به مشاوره و وکالت مالیاتی بپردازند و فعالیت آنها به‌عنوان یک متخصص حرفه‌ای در این حوزه، رسمیت بیشتری خواهد داشت.
۵- با دریافت کارت عضویت جامعه مشاوران رسمی مالیاتی کشور و با ارائه آن به مراجع دادرسی مالیاتی، بدون نیاز به پرداخت حق تمبر وکالت مالیاتی می‌توانند در مراجع دادرسی حضور داشته باشند.
• انجام تحقیقات در مورد قوانین مالیاتی
• ملاقات با مشتری‌ها به‌منظور اطلاع‌رسانی به آنها درباره تغییرات قوانین مالیاتی
• مشاوره در مورد نحوه تنظیم دفاتر قانونی
• مشاوره درباره روش تهیه‌ی اسناد و مدارک مالی
• مشاوره مالیاتی در خصوص معافیت‌های مالی مالیاتی
• انجام محاسبات تخصصی و پیچیده
• تعیین استراتژی برخورد با مشتریان برای به حداقل رساندن بدهی مالیاتی
• انجام امور مربوط به ثبت‌نام ارزش‌افزوده
• ارتباط با مشتریان برای توضیح موارد مالیاتی و کمک به آنها برای درک بهتر نیازهای مالی آینده
• آماده‌سازی بازپرداخت مالیات
• مشاوره در مورد پیگیری اعتراض‌های مالیاتی
• تحلیل سیستم‌های مالی
• تحلیل گردش مالی جاری و روزانه
• تهیه و تنظیم اسناد و مدارک مالی مرتبط به فعالیت مجاز شرکت
• تحقیق منظم در خصوص آخرین قوانین و مقررات مالیاتی وضع‌شده و کسب اطلاع از آخرین تغییرات
• تجزیه‌وتحلیل و بررسی این قوانین طی روندی منظم
برای انتخاب مشاور رسمی مالیاتی باید دقت فراوانی نمود؛ زیرا انتخاب این فرد اهمیت بالایی داشته و مانند استخدام یک کارمند و یا یک حسابدار ساده نیست.
بر همین اساس، داوطلبان شرکت در آزمون جامعه مشاوران رسمی مالیاتی، برای کسب موفقیت و رسیدن به سطح موردنظر برای قبولی در این آزمون، نیاز به آمادگی و برنامه‌ریزی دقیق و منسجمی خواهند داشت.
مثل تمامی آزمون‌های رسمی و استخدامی کشور، این آزمون تحت مدیریت و کنترل سازمان سنجش آموزش کشور برگزار می‌شود و مراحل ثبت‌نام و اطلاعیه‌های لازم و دریافت کارت شرکت در آزمون و اعلام قبولی‌های آزمون در سایت سازمان سنجش صورت می‌پذیرد و معمولاً هر سال در مهلت زمانی ۱۵ تا ۲۰ روزه فرصت ثبت‌نام در سایت سازمان سنجش اعلام می‌شود و حدود دو ماه بعد از این مهلت، آزمون مربوطه برگزار خواهد شد.
به‌عنوان مثال در سال ۱۴۰۱ این آزمون در تاریخ ۱۴۰۱/۰۷/۲۲ در مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ کشور برگزار شد و زمان ثبت‌نام آزمون در بازه زمانی ۱۵ روزه از ۱۴۰۱/۰۶/۰۱ از طریق سایت سازمان سنجش امکان‌پذیر بود.
۱- دارا بودن مدرک تحصیلی کارشناسی یا بالاتر در امور (مالی و مالیاتی، اقتصادی، بازرگانی، حقوقی و مدیریت) مالی، بازرگانی، دولتی، صنعتی و بانکی.
۲- نداشتن رابطه استخدام دائم یا موقت با دستگاه‌های اجرایی خدمات کشوری (تدریس در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی اشتغال محسوب نمی‌شود).
۳- نداشتن سابقه محکومیت کیفری مؤثر.
۴- دارا بودن تابعیت ایرانی
۵- داشتن حداقل ۱۰ سال سابقه کار تمام‌وقت در یکی از مشاغل مالیاتی، حسابداری، حسابرسی، حقوقی، مالی و محاسباتی، تدریس دروس مالیاتی، مالی و محاسباتی و اقتصادی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی و آموزشی.
۶-حداقل امتیاز لازم برای قبولی در آزمون، کسب ۶۰ امتیاز در کل می‌باشد به شرط آنکه امتیاز بخش (۱) قانون مالیات‌های مستقیم و ارزش‌افزوده کمتر از ۳۰ نباشد. این موضوع نشان از این دارد که اهمیت ویژه‌ای برای بخش مالیاتی این آزمون قائل شده‌اند که لازم است تمرکز بیشتری روی این بخش از سؤالات گذاشته شود.
نويسنده: سميرا بالاور
